Pope Francis - एक प्रेमदूत 

१३ मार्चला टी व्ही  संध्याकाळी ७. ३ ० च्या सुमारास सहज म्हणून लावला . बी . बी . सी . वर  Vatican City वरुन चे दुरचित्र वाणीचे सरळ प्रक्षेपण चालू होते. St. Peter's Square मधील  लोक कुठल्यातरी बातमीची आतुरतेने वाट पाहत होते. काय चालले आहे हे समजून घेण्यासाठी आम्हीही T .V . तसाच चालू ठेवला . थोड्याच वेळात लोकांनी टाळ्या वाजवण्यास सुरवात केली. कशासाठी टाळ्या हे समजावून घेण्याचा प्रयत्न चालू असताना लक्षात आले कि त्या लोकांनी एका धुराड्यातून (Chimney ) पांढरा धूर येतांना पाहिला आणि लोक एकदम आनंदाने नाचू लागले. हा सर्व चाललेला प्रकार पाहून मला कुतुहूल वाटले . गुगल वर नेहमी प्रमाणे Vatican City मध्ये काय चालले आहे हे समजावून घेण्याची अगदी तीव्र इच्छा झाली . परंतु T. V. च्या स्क्रीन वर डोळे असे काही खिळले होते कि नजर हलविण्याची तयारी मनाची नव्हती . बऱ्याच वेळाने St. Peter's Basilica च्या सज्जा मधून एक कार्डिनल बाहेर आले आणि त्यांनी एका नावाचे  प्रतिज्ञापन केले. लोक परत जोरात आनंदाच्या जल्लोषात टाळ्या वाजवत नाचू लागले . परंतु ह्या वेळी टाळ्यांचा आवाजात थोडी कमतरता जाणवली . "असे का " ह्याचे उत्तर नंतर कळले . नंतर थोड्या वेळाने St. Peter's Basilica च्या सज्जा मध्ये बरीच हालचाल सुरु झाली आणि थोड्याच वेळेत तेथे एक भारदस्त व्यक्तिमत्व असलेली पांढऱ्या  पोशाखातील एक व्यक्ती बाहेर येवून लोकांकडे पाहत हात हलवत हसत हसत उभी राहिली . ते कोण आहेत ह्याची मला त्या वेळेला थोडी सुद्धा कल्पना नव्हति. परंतु त्यांच्या कडे पाहताच का कुणास ठावूक मला एका प्रेम दुताकडे पाहत असल्याचा भास झाला . त्यांच्या डोळ्यातून प्रेमाचा झरा अगदी अखंड वाहत आहे अशी माझी उगीचच खात्री झाली . ते कोण आहेत, कुठून आले, का त्या सज्जात उभे आहेत, का लोक त्यांना पाहून सुखावले आहेत ह्या सर्व गोष्टींची मला थोडीशीच कल्पना आली होती . असे असतांना सुद्धा , का कुणास ठावूक मला ती व्यक्ती आपल्यातीलच कोणीतरी आहे असे वाटले . जगात त्या क्षणानंतर त्यांना मिळणाऱ्या  मान मतरब , महत्व , प्रत्यक्ष देवाशी केली जाणारी त्यांची तुलना , कित्येक घरात त्यांच्या फोटोला केले जाणारे नमस्कार …. ह्या कुठल्याही गोष्टींची मला त्या क्षणी तरी जाणीव नव्हति. मला जाणवले ते फक्त "प्रेम" कि जे त्यांच्यात अगदी भरभरून वाहत होते. मायेच्या प्रेमात जी ऊब असते ती त्यांच्यात असल्याची जाणीव मला इतक्या दूर असूनही उपजली . एक चित्ताने तो सर्व कार्यक्रम मी डोळे भरून पाहिला आणि दुसऱ्या दिवशी ह्या महान व्यक्तीबद्दल खूप काही समजावून घ्यायचे असे ठरवून शांत मनाने झोपी गेले. 

गूगल वर वाचले असतांना माझ्या सर्व प्रश्नांना उत्तर मिळाले . तसे पाहिले तर ख्रिस्तीधर्म ह्यावर मी कधीच फारसे वाचले नाही आहे. परंतु ह्या प्रसंगा  नंतर का कुणास ठावूक थोडेसे तरी समजावून घेण्याची जिज्ञासा झाली . खरच प्रेमात काय आकर्षण असते ह्याचे मला त्या दिवशी प्रत्यंतर आले. Pope Francis ह्यांच्या प्रेमळ स्वभावाने मला हे जाणवून दिले कि एकमेकांवर प्रेम करण्यासाठी कुठल्याही धर्माचे, लोभाचे , वेळेचे, स्थळाचे, सत्तेचे , जातीचे, रंगाचे…. बंधन नसते. प्रेम हे मुळात रंगहीन आहे. आपण त्यात आपापल्यापरीने रंग भरतो. पोप  हे मुळचे Argentina चे, तेथे त्यांनी गरीब लोकांसाठी खूप काही चांगले केले आहे, त्यांना स्वताला कुठल्याही प्रकारचे अवडंबर केलेले आवडत नाही, त्यांची राहणी एकदम साधी आहे, ते स्वताची कामे स्वतः करतात…अशा अनेक गोष्टींच्या माहितीने मी त्यांची आता खरीच एक चाहती झाली आहे. मायेच्या प्रेमाकरिता आसुसलेल्या माझ्या सारख्या जीवाना Pope Francis सारख्या दूतांची आज अत्यंत आवश्यकता आहे. खरच निर्हेतुक , प्रांजळ , सरळ, सुलभ  प्रेमाची आज ह्या मानसिक विकारात पोळलेल्या जगाला अगदी उत्कंठतेने गरज आहे. अशा स्थितीत का आपण उगीचच हिंदू, मुस्लिम, ख्रिस्त…म्हणून भांडत बसलोय, हे कळतच नाहीं . पोप  हे एक देवाने पाठविलेले प्रेम दूत आहेत ह्याची मला जेंव्हा खात्री झाली तेव्हा ते कॅथोलिक चर्चचे मुख्य अधिकारी होणार आहेत ह्याची मला तिळमात्र जाणीव नव्हती . मग त्यांच्यात प्रकर्षाने वास करीत असलेल्या मायेच्या उबेचा मला कसा सुगावा लागला ? गेले दहा बारा दिवस मी सतत Vatican City , तिथे होण्याऱ्या निवडणुका , तिथला कारभार कसा चालतो …वगैरे गोष्टी बद्दल बरीच माहिती वाचली . त्यातले फारसे काही लक्षात राहिले नाही . लक्षात राहिला आहे तो फक्त Pope Francis ह्यांचा प्रेमपूर्वक हसणारा चेहरा आणि "ह्या पुढे आपण सर्व मिळून एकत्र येवून एकमेकांच्यात फक्त प्रेमाची भाषा बोलूया" ह्या साठी दिलेलं आश्वासन !! 

वर्तमान पत्रात २४ मार्चला त्यांच्या बद्दल लिहिलेले अगदी वाचण्यासारखे आहे. ते असे …. Pope Francis has celebrated his first Palm Sunday mass in St Peter's Square, encouraging people to be humble and young at heart, as tens of thousands joyfully waved olive branches and palm fronds. The square overflowed with 250,000 pilgrims, tourists and Romans eager to join the new pope at the start of solemn Holy Week ceremonies, which lead up to Easter, Christianity's most important day. Keeping with his spontaneous style, the first pope from Latin America broke away several times from the text of his prepared homily to encourage the faithful to lead simple lives. Palm Sunday recalls Jesus's entry into Jerusalem but the Gospel also recounts how he was betrayed by one of his apostles and ultimately sentenced to death on a cross. Recalling the triumphant welcome into Jerusalem, Francis said Jesus "awakened so many hopes in the heart, above all among humble, simple, poor, forgotten people, those who don't matter in the eyes of the world". Francis then told an off-the-cuff story from his childhood in Argentina. "My grandmother used to say, 'children, burial shrouds don't have pockets'" the pope said, in a variation of "you can't take it with you". Since his election on 13 March, Francis has put the downtrodden and poor at the centre of his mission as pope, keeping with the priorities of his Jesuit tradition. His name – the first time a pope has called himself Francis – is inspired by St Francis of Assisi, who renounced a life of high living for austere poverty and simplicity to preach Jesus's message to the poor. Francis wore bright red robes over a white cassock as he presided over the mass at an altar sheltered by a white canopy on the steps of St Peter's Basilica.Cardinals, many of them among the electors who chose him to be pope, sat on chairs during the ceremony held under hazy skies on a breezy day. In his homily, Francis said Christian joy "isn't born from possessing a lot of things but from having met" Jesus. That same joy should keep people young, he said. "From seven to 70, the heart doesn't age" if one is inspired by Christian joy, said the 76-year-old pontiff. Francis said he was looking forward to welcoming young people to Rio de Janeiro in July for the Catholic Church's World Youth Day. So far, that is the first foreign trip on the calendar of Francis's new papacy. The faithful knelt on hard cobblestones paving the square, and Francis knelt on a wooden kneeler at the point in the Gospel that recounts the moment of Jesus's death.

हे सर्व पाहताना , वाचताना, लिहिताना, असे वाटले कि आपण कुठल्याही धर्माचे असलो तरी प्रेमाची, मायेची भाषा सर्वत्र एकच आहे . आपण फक्त तिला आपल्यात एकरूप होवु देत नाही . आपण जास्त महत्व देतो ते विभिन्न प्रकारच्या धर्माच्या पध्दतीना , अंगावरील कातड्यांच्या रंगाना, बोली भाषेला , साठवलेल्या पैश्याला , हाती असलेल्या सत्तेला , समाजात आपल्याला असलेल्या मानाला, अहंकाराला, लालचेला…. आपण आपली आणखी किती दुर्गती करून घेणार आहोत हे फक्त देवच जाणे .  

घृणास्पद मानवजात 

मागच्या आठवड्यात घरी चालत बोलत नको त्या बातम्या घेवून येणाऱ्या वर्तमानपत्रातील एक लेख वाचून आपण मानवजातीतील एक जण आहोत ह्याबद्दल अभिमान वाटण्या ऐवजी शरम वाटली. त्या लेखातील मजकूर इतका लाजीरवाणा आहे कि एका क्षणी असे वाटले कि देवाला खरोखरच मानव जात उत्पन्न करून किती दुःख आणि पश्चात्ताप झाला असेल ह्याची कल्पना आली .  खरेच आपण असे का करतो ? का आपण एवढे लालची झालो आहोत कि मेलेल्या माणसाला सुद्धा आपण सुखाने झोपू देत नाही . अर्थात हिंदू धर्मात मृतांना अग्नी देतात हे एका दृष्टीने बरेच आहे, असे पण वाटले . ह्या लेखाचे शीर्षक होते , "Rest in pieces". जगातील नावाजलेल्या लोकांची त्यांच्या मृत्युनंतर त्यांच्या मृत देहाची लोकांनी स्वताच्या स्वार्थासाठी  केलेली  हेलना हि अत्यन्त किळसवाणी आहे. उदाहरणार्थ  :- 

१. JOHN MILTON : The English poet best known for Paradise Lost was buried beneath the old London church of St Giles’s, Cripplegate for 16 years before being dug up by parishioners who wanted him to have a proper monument. But before this could be built, a drunk churchwarden and four friends pulled apart Milton’s remains and started selling bits off to morbid souvenir hunters. Thousands of teeth, supposedly all the poet’s, reportedly changed hands over the next few days. There was so little left of Milton that he was reburied at the church in a child’s coffin.

२. EVA PERON : The first lady of Argentina was embalmed on her death at the age of 33 in 1952. The process, ordered by her husband, Juan Peron, involved months of chemical baths and injections, and was performed by a Spanish anatomy professor. By the time he had finished, Evita had shrunk to the size of a 12-year-old girl and, said an observer, rang hollow like a shop dummy if you tapped her. After Peron was deposed in 1955, the new regime — having first cut off one of the fingers of Eva’s corpse to assure themselves it was real— gave the body a secret burial in Italy. But Peronists demanded it back and eventually the exhumed corpse was delivered to the exiled Peron’s villa in Madrid. His new wife restyled Eva’s hair and put her on display in the family dining room. Today Evita rests in a nuclear bomb-proof steel vault in Buenos Aires.

३. JOSEPH HAYDN : The Austrian composer was a victim of phrenology, a 19th-century pseudo-science which claimed that measuring skulls could unlock the rain’s secrets. After Haydn’s death in Vienna in 1809, Carl Rosenbaum, a phrenology-obsessed friend of the deceased, decided that he must have the composer’s skull. He and a fellow phrenologist bribed a gravedigger at Haydn’s modest funeral to give them his severed head. Rosenbaum had the bare skull mounted in a lack case topped with a golden lyre and displayed it in his house. But ten years later Prince Nikolaus Esterhazy, Haydn’s old patron, decided that a grander tomb was needed. When the body was exhumed and the head found to be missing, police raided Rosenbaum’s home but he hid the skull under a mattress, then had his wife lie on top of it. It was a century before the head was reunited with Haydn’s other remains.

४. NAPOLEON : Napoleon Bonaparte wanted to be buried on the banks of the Seine but was instead interred on the island of St Helena, where he had been exiled. But at least one part of his body is said to have made it off the remote mid-Atlantic island — his penis. The emperor’s doctor, Francesco Antommarchi, reportedly took  revenge for abuse he had received from the ailing Napoleon by removing the appendage in his post-mortem examination. Father Vignali, Napoleon’s priest, claimed he took the organ along with some of the dead man’s personal effects, and the collection remained with the Vignali family until it was put up for auction in London in 1916, described as a 'mummified tendon'. It was bought by a London bookseller, then sold to a Philadelphia book collector who in 1927 lent it to a museum in New York.  A reporter for Time magazine said it resembled ‘a maltreated strip of buckskin shoelace or a shrivelled eel’. Eventually it was bought by a top urologist who kept it in a suitcase under his bed until he died in 2007. The French Government has never accepted it as Napoleon’s but, thanks to the urologist’s decision to have it X-rayed, we know for sure what it is, even if not whose it is.

५. ALBERT EINSTEIN : Einstein wanted to be cremated to stop people worshipping his remains. Yet the pathologist who conducted his post-mortem, Dr Thomas Harvey, not only removed his brain but kept it. Harvey chopped the brain into a thousand pieces and divided them between various formaldehyde-filled glass mayonnaise jars. He kept these inside cardboard boxes, beneath beer coolers and under the socks in his wardrobe. Finally, 33 years after he had removed it, in 1988 he surrendered his jars to Princeton Hospital — but their contents were too damaged to be of any scientific use. 

६. OLIVER CROMWELL : The man who had Charles I executed was buried with great pomp, only to be exhumed by a vengeful Charles II and mutilated in 1661. His embalmed head spent more than 20 years on a spike on top of the Houses of Parliament before it reportedly fell off in a storm and landed near a guard. The man took it home and hid it in his chimney, telling his family only on his deathbed. His daughter sold the head, which was eventually exhibited as a curio in London. For years it was widely dismissed as a fake but in 1934, experts compared it to various Cromwell busts and death masks and declared it the genuine article. In 1960 it was buried at a secret location in the grounds of Cromwell’s old Cambridge college, Sidney Sussex.

७. D.H. LAWRENCE : The author of Lady Chatterley’s Lover, who died of tuberculosis in France in 1930, had not specified his final resting place but his widow, Frieda, wanted him brought back to their ranch in Taos, New Mexico. It was five years before Frieda’s lover,  Angelo Ravagli, embarked on the epic trip with an urn containing Lawrence’s ashes — which he accidentally left at the railway station in Taos. A poet friend of Lawrence found the urn and gave it to Frieda — but said he kept some of the ashes, stirring a spoonful into his tea each morning to absorb some of the writer’s genius. 

८. BENITO MUSSOLINI : Il Duce’s brutal end — shot, beaten  to a pulp and hanged upside down outside a petrol station — was followed by burial in an unmarked grave on which his enemies danced. After his body was dug up by loyal Fascists and ferreted away in a wheelbarrow, it was first stored in a garage, then hidden by sympathetic friars in a convent cupboard. It was recovered by the Italian Government and finally, after 11 years,  returned to Mussolini’s home town. The dictator’s mangled remains arrived in a wooden box marked ‘church documents’.

९. GERONIMO : When the great warrior died in 1909 he was buried on an Oklahoma reservation. His body lay undisturbed until the 1980s, when an anonymous source told Apache leaders that Geronimo’s head was now in a glass case in the HQ of America’s most secretive and exclusive student society, Yale’s Skull and Bones. The whistleblower said that the father of President George Bush and grandfather of George W. Bush — both Skull and Bones members — had stolen the skull with other Bonesmen from Geronimo’s grave. It then reportedly sat in the clubhouse and new members had to kiss it at their initiation. Historians suspect that Bush Sr and friends actually stole the wrong skull, breaking into the tomb of another Indian chief by mistake.

                                                                     (………………. Rest in Pieces by Bess Lovejoy, Simon & Schuster)

हा लेख वाचल्यानंतर असे वाटले कि मानव जातीतला चांगुलपणा कुठे तरी हरवून गेला आहे कि काय ? मानवजात ही पशु जाती पेक्षा हि बेशरम आहे कि काय? म्हणून सहज गुगल वर जावून बघितले कि पशु जातीत मांस खावून झाल्यावर ते उरलेल्या हाडांचे काय करतात . बरेच काही वाचल्यावर लक्षात आले कि, पशु जातीत फक्त डुक्कर हा प्राणी असा आहे कि जो काहीही म्हणजे मांस आणि हाडे हे सर्व काही खावू शकतो . परंतु, डुक्कर फक्त लहान आकाराची हाडे खाते आणि मोठ्या म्हणजे स्वताला खाता न येणारे हाड तसेच ठेवून टाकते . मग आहे कि नाही माणसात आणि पशुत फरक ? सहज विचार केला मग आपल्यात वाईट आणि चांगले गुण कोणते ? त्याचा  निष्कर्ष खालील प्रमाणे निघाला .

 What are the worst traits of humanity?

1. The refusal to accept that one is wrong. Can't lose face once invested in something. We call it pride.

2. The fear of what one does not understand. Can't allow the unknown to exist without intrusive and even violent investigation. We call it paranoia (is a thought process believed to be heavily influenced by anxiety or fear, often to the point of irrationality and delusion).

3. The unwillingness to allow others to think and live differently. Can't permit alternative worldviews to thrive. We call it religion.

4. The intense and selfish desire for something esp. wealth & power & in some cases for food. We call it greed. 

What are the best?

1. The willingness to put others before oneself and trust them with our vulnerability. Must ensure the best for another. We call it love.

2. The desire of oneself to understand reality as it actually is. Must discern what is and what is not. We call it truth.

3. The need for wrong to be righted for oneself and others. Must protect innocents from harm. We call it justice.

खोटा गर्व, अज्ञात भीती, धर्माचे केलेले  चुकीचे निर्वचन आणि लोभ ह्या वाईट गुणांनी  प्रेम करण्याची तयारी , सत्य पडताळून पाहण्याची बुद्धी , बरे-वाईट समजून घेण्याची विवेक बुद्धी, न्याय देण्याची कुवत  ह्या चांगल्या गुणांना अगदी नमवून टाकले आहे. हे असेच चालू राहिले तर जगाचा अंत जवळ आला आहे असे समजण्यात काय चुकीचे आहे ? 

♥ सात फेरे ♥

आमच्या लग्नात (माझे वय २४ आणि पतिदेवाचे २९) सर्वांच्या प्रमाणे आम्ही पण सात फेरे घातले होते. हे फेरे का घेतले  जातात ह्याची मला त्या वेळी फारशी कल्पना नव्हति. आजही ह्या क्षणाला मला आठवतो तो फक्त एक मऊ , मुलायम, भोला-भाबडा , स्नेहपूर्वक , आनंदित …असा  स्पर्श !!! एका हाताने दुसऱ्या हाताला दिलेला भरवसा, माझ्या बरोबर अशीच/असाच  कायमची /चा राहा म्हणून नकळत करून घेतलेली खात्री , आदर्शवादी झालो नाही तरी सर्व सामान्य लोकांप्रमाणे आशावादी जीवन आपणपण जगूया ह्याबद्दल एकमेकांना हळूच दिलेला दिलासा …. अशा सर्व भावनांचा त्या वेळी मनात  झालेला कल्लोळ , आज अजूनही ताजातवाना आहे. अजूनसुद्धा आम्ही जेंव्हा हातात हात घेवून फिरावयास जातो तेंव्हा प्रत्येक वेळी ''सात फेरे" घेत आहोत असेच वाटते. तोच स्पर्श, त्याच भावना, तोच भरवसा, तीच खात्री, आणि तोच दिलासा … मला वाटते , हा खरा ''सात फेऱ्यांचा " अर्थ असावा .  

पहिला फेरा :- जोडपं देवाकडे सुखी भावी आयुष्यासाठी प्रार्थना करते. नवरा आयुष्यभर बायको व मुलाला सुखी ठेवण्याचे वचन देतो आणि बायको आयुष्यभर नवऱ्याची व नवऱ्याच्या संपूर्ण कुटुंबाची जबाबदारी घेण्याचे वचन देते. 

दुसरा फेरा :- नवरा आपल्या बायकोला त्याची ताकद बनण्याचे व आयुष्यातील सर्व संकटाना तोंड देण्यासाठी मागे उभे राहण्यासाठी विनंती करतो, हे मान्य करून बायको त्या बदल्यात अशाश्वत प्रेम व प्रामाणीकपणा मागते. 

तिसरा फेरा :- जोडपं, आरोग्य आयुष्यासाठी प्रार्थना करते व धार्मिक राहण्याचे वचन देते तसेच बायको आपल्या नवर्याला त्याच्याशी एकनिष्ठ राहण्याचे आश्वासन देते. 

चौथा फेरा :- आपल्या आयुष्यामध्ये पवित्रता, सुख व मंगलदायकता आणल्या बद्दल नवरा बायकोचे आभार मानतो व बायको नवर्याला कोणत्याही परिस्थितीत आनंदी ठेवण्याचे वचन देते. तसेच दोघे मिळून दोघांच्या कुटुबांची काळजी घेण्याचे, आदर दाखविण्याचे व आनंदी ठेवण्याचे वचन देते. 

पाचवा फेरा :- नैसर्गिक गोष्टींचा आपल्याला लाभ मिळावा व आपल्या पोटी सुदृढ व गुणी बाळ जन्माला यावा ह्यासाठी जोडपं देवाची प्रार्थना करते. 

सहावा फेरा :- नेहमी बरोबर राहण्यासाठी देवाकडे प्रार्थना केली जाते, तसेच नवर्याच्या प्रत्येक गोष्टीमध्ये व धार्मिक विधींमध्ये त्याची अर्धांगिनी बनण्याचे वचन बायको कडून दिले जाते. 

सातवा फेरा :- सात जन्म हाच नवरा व हीच बायको मिळावी हि प्रार्थना केली जाते तसेच आयुष्यभर दोघे एकमेकांशी प्रामाणिक राहावे व आयुष्यामध्ये भरभराट यावी ह्या साठी सुधा प्रार्थना केली जाते. 


♥ जरी वेगवेगळ्या धर्माची रीत वेगळी असली तरी त्यातील विधींचा अर्थ हा एकाच आहे तो म्हणजे " एकबद्धता " ( Commitment ) , तसेच "तुझ्या प्रेमासाठी व साथीसाठी मी लायक आहे" हे खात्रीने व साक्षीने सांगण्याचा हा एक मार्ग आहे. ♥ ♥ ♥